की-होल सर्जरी – इंटरलॅाकिंग नेलिंग

की-होल सर्जरी – इंटरलॅाकिंग नेलिंग

      एखाद्या अस्थिभंगावर उपचार करण्यासाठी अद्ययावत C-Arm Image Intensifier हे अत्यंत उपयुक्त असे यंत्र आहे. हे आपण मागील भागात पहिले.उ-अी च्या जोडीला एक उपयुक्त साधन म्हणजे अॅडव्हान्स ऑथ्रोपेडीक ऑप्रेशन टेबल.

     शस्त्रक्रिया करताना मोडलेल्या हाडांवर ताण देऊन चांगल्या स्थितीत (अलाईनमेंट) मध्ये आणले जाते. फ्रॅक्चर झालेल्या हाडांना ताण देण्यास चांगला व सहनशील असिस्टंट असणे आवश्यक आहे.भूल दिल्यामुळे स्नायू ढिले (रिलॅक्स) झालेले असतात,पण कधी अस्थिभंग झाल्यावर व जास्त दिवस झाल्यामुळे आत ते स्नायू एकमेकांना फायब्रोसिसमुळे चिकटले असतात. ऑप्रेशनच्या वेळेस छेद घेऊन हे स्नायू मोकळे करावे लागतात फायब्रोसिसमुळे त्यांना बराच वेळा छेद घेऊनसूद्धा योग्य अलाईनमेंट आणणे मोठ्या कसबाचे कार्य असते.त्यात कधी खूप दमछाक होते.

अशा परिस्थितीत जिथे ओपन करूनसुद्धा हाडांना अलाईनमेंट आणणे अवघड असेल तर फ्रॅक्चर ओपन न करता म्हणजे छेद न घेता अजूनच जिकीराचे व अवघड असते.ओपन न करता अस्थिभंगावर उपचाराला क्लोजड टेक्निक ऑफ फ्रॅक्चर फिक्सेशन म्हणतात,जर शस्त्रक्रियेच्या दरम्यान ओढाताण करून चांगल्या स्थितीत आणले तरीसुद्धा ते त्या स्थितीत टिकून ठेवणे आवश्यक असते.पण असे ओढून किंवा ताण देऊन एखादे रॉड किंवा प्लेट स्क्रूने पक्के केले जात नाही तोपर्यत ठेवायचे ? कधी पाच मिनिटे लागतात किंवाअर्धातासही लागतो.

    असिस्टंट हा सुद्धा माणूसच आहे,त्याच्याही सहनशीलतेला मर्यादा असतात.ताण सुटला,की बऱ्याच वेळा पुन्हा सुरुवातीपासून सगळी प्रक्रिया करावी लागते.त्यामुळे बऱ्याच अस्थिभंग शस्त्रक्रियांना जास्त कालावधी लागतो. अशा वेळेस जर फ्रॅक्चर चांगले  अलाईनमेंटमध्ये धरून ठेवणारे उपकरण असेल तर मानवी चूक किंवा भैातिक मर्यादा अशा त्रुटीवर मतकरता येते.हेच करण्याकरिता आपल्याला मदतहोते अॅडव्हांस ऑपरेशन टेबलची.मांडीच्या हाडाच्या अस्थिभंग शस्त्रक्रियेसाठी रुग्णाला बांधायची स्थिती एक प्रकारे असते तर खुब्यासाठी दुसरी,नळीच्या अस्थिभंगासाठी निराळी,हातांच्या शस्त्रक्रियेसाठी आणखी वेगळी ,पण अशा सगळ्या निरनिराळ्या स्थितीत पेशंटला पोजिशन देऊन, अस्थिभंग असणाऱ्यांसाठी  ट्रेक्शन देऊन  अलाईनमेंट साधणे हे सरावाने अॅडव्हांस ऑथ्रोपेडीक टेबलच्या सहाय्याने शक्य झालेआहे.अवघड व गुतागुंतीच्या अस्थिभंगाच्या उपचारासाठी एक नवीन तंत्र शोधले आहे, ते म्हणजे इंटरलॅाकिंग नेलिंग.

इंटरलॅाकिंग नेलिंग – 

हाडांचा आकार हा एखाद्या ट्यूबसारखा (Uniform) नसतो.प्रत्येक ठिकाणी व्यास निरनिराळा असतो.एकाच मापाचा असणारा रॉड हा हाडांना एका रेषेत ठेवू शकतो, पण त्या अस्थिभंग झालेल्या जागी हाडांची हालचाल होत राहते.कारण सगळीकडे रॉड टाइट फिटिंग नसतो. हाड जुळण्याच्या प्रक्रियेला ही हालचाल हानिकारक असते.त्यामुळे अशी हालचाल बंद करण्यासाठी रॉड आणि हाडांच्या मधून आडवे स्क्रू टाकले जातात,यांना इंटरलॅाकिंग स्र्कू म्हणतात.नेल व स्क्रू यांनी केलेल्या फ्रॅक्चरच्या या शस्त्रक्रियेला इंटरलॅाकिंग नेलिंग असे म्हणतात. इंटरलॅाकिंग नेलिंग दोन प्रकारे करता येते, एक म्हणजे पूर्ण छेद घेऊन स्नायू,शिरा बाजूला करून हाडांची तुटलेली टोके उचलून रॉड टाकून ते जोडतात व लॉक करतात. याला ओपन इंटरलॅाकिंग नेलिंग म्हणतात.

   हाड जिथे मोडले आहे तिथे छेद न घेता अंदाज व अनुभव याचा योग्य वापर करून अस्थिभंग झालेली हाडे रॉडने जोडली व लॉक केली तर शस्त्रक्रियेस कलोजड इंटरलॅाकिंग नेलिंग म्हणतात.

क्लोज्ड नेलिंगाचे फायदे :

१   कमी रक्तस्त्राव अस्थिभंग होतो तेव्हा तिथे आत मोठ्या प्रमाणात रक्तस्त्राव होतो. एक दोन लिटर रक्त मांडीच्या हाडांच्या फ्रॅक्चरमध्ये जमा होते. हे शस्त्रक्रियेच्या वेळेस सगळे बाहेर काढले जाते.त्याशिवाय नवीन रक्तस्त्राव होऊन शरीरातले रक्ताचे प्रमाण घटते.

जंतू संसर्गाची शक्यता कमी- या शस्त्रक्रियेत  जंतूचे फ्रॅक्चर झालेल्या भागावर संसर्ग होण्याची संभावना कमी असते. फ्रॅक्चरच्या ठिकाणी छेद (इंसिजन) नसतो.म्हणजे जखम पिकणे,सेप्टिक होणे,ड्रेसिंग करावे लागते या समस्या अशा शस्त्रक्रियेनंतर खूपच कमी होतात.जखमा कमी असल्यामुळे हालचाली लवकर सुरु होतात वे त्यामुळे सांधे आखडण्याचे प्रमाण कमी असते.

लवकर हालचाली सुरु : इंटरलॅाकिंग नेलिंग जोडलेल्या हाडांना आधार भक्कम असल्यामुळे रुग्णांना जास्त वेळ बिछान्यावर पडून राहावे लागत नाही.तो लवकर आधाराने चालायला लागतो.

सांधे जुळण्यास लवकर सुरुवात : अस्थिभंग झालेल्या ठिकाणी जमा झालेले,साकळलेले रक्त (ब्लड क्वॅाट) हे हाडे जुळण्याच्या प्रक्रियेत एक पोषक घटक आहे. ओपन सर्जरीमध्ये मात्र ब्लड व क्लॉट वाहूनजातो.कारणछेद घेतल्यावर हाडे जोडताना तो काढावा लागतो.पण जेव्हा क्लोज्ड नेलिंग होते त्यावेळी हा ब्लड क्लॉट तिथेच राहतो व पोषक घटक (बोन हिलिंग फॅक्तर्र्स) हाडे जुळण्याच्या प्रक्रियेत वापरले जातात,त्यामुळे हाडे जुळण्याचे कार्य लवकर होते.

एक मोठी शस्त्रक्रिया टाळता येतो: कंपाउंड फ्रॅक्चर म्हणजे अस्थिभंग,फ्रॅक्चर व जखम असे असताना एक्सर्तनल फिक्सेटरची शस्त्रक्रिया आधी करून नंतर एक-दोन महिन्यांनी प्लेटिंग अशा दोन शस्त्रक्रिया  पूर्वी केल्या जात होत्या.आता कंपाउंड फ्रॅक्चरसाठीसुद्धा हि शस्त्रक्रिया (इंटरलॉकिंग नेलिंग ) केल्यावर मोठी शस्त्रक्रिया टाळता येते.